1-malatya

BORSALARIN TANIMI, TARİHÇESİ VE ÇEŞİTLERİ

Borsaların Tanımı;

Borsa, teşkilatlandırılmış bir pazar veya alım-satım merkezi olarak kısaca tarif etmek mümkün ise de daha geniş anlamda tanımlamak gerekirse “Özel kanunlarla kurulan, alıcı ve satıcıların belli yer ve zamanlarda bir araya gelerek bizzat veya bilvasıta borsa konusu emtianın tip ve standardına veya bunu temsil eden kıymetli evrakın muhtevasına istinaden büyük çapta alım-satım yapılan ve dolayısıyla arz ve talebin beli yer ve zamanlarda karşılaşmasıyla gerçek piyasa fiyatlarının oluşmasına, tarafların huzur ve güven içerisinde alım-satım yapmalarına ikan sağlayan teşkilatlandırılmış ve her türlü kuralları belirlenmiş ve ticaret merkezi olarak tarif etmek mümkündür.

Bilindiği gibi Borsalarda alım-satım işlemleri belli kurallar çerçevesinde yapılır. Bu kurallar kanun, tüzük ve yönetmenlik hükümlerinin yanı sıra cari örf ve adet kaideleri ile belirlenir.

Borsaların kuruluş nedenleri; ticari işlemleri (alım-satımları) kolaylaştırmak,alıcı ve satıcının aleniyet içerisinde oluşacak, gerçek piyasa fiyatları üzerinden alım-satım yapmalarına imkan sağlamak, tarafların hak ve hukukunu teminat altına alarak güven içerisinde alım-satım yapmalarına ortam hazırlamaktır.Borsa’da alım-satım işlemlerinden doğabilecek tüm anlaşmazlıklar, Borsa bünyesinde oluşturulan hakem heyetleri veya buna benzer yasal kuruluşlar tarafından en kısa zamanda ve ihtisas sahibi ehil kişilerce en adil bir şekilde çözüme kavuşturulur.

Adı geçen kanun ticaret borsalarını; ticari ihtiyaçların lüzum kıldığı yerlerde, kanunda yazılı esaslar dahilinde borsaya dahil maddelerin alım-satım ve fiyatların tespit ve ilanı işleriyle meşgul olmak üzere Ticaret Bakanlığı’nca kurulan tüzel kişiliği haiz “Kamu Kurumları” olarak tarif etmektedir. Yine aynı kanun, borsaların faaliyet sahalarını da il ve ilçe merkezleri dışında yapılan borsa mevzuuna dahil her türlü alım-satımların da borsalara tescil ettirilmesi gerektiğini hükme bağlamış bulunmaktadır.

Borsalara dahil maddelerin en az miktarları üzerinde yapılan alım-satımların tescil mükellefiyetlerinin nasıl yerine getirilmesi gerektiği, 5590 sayılı kanunun 52. maddesinde aşağıdaki şekilde belirtilmektedir.

• Alıcı ve satıcının aynı borsanın çalışma alanı içinde bulunması halinde, muamele borsa örf ve adetlerine göre tespit olunan tarafça o borsaya tescil ettirilir ve tescil ücreti ödenir.
  Tescil ile yükümlü olan tarafın yokluğu halinde diğer taraf tescil yaptırmak ve ücretini ödemekle yükümlüdür.
  
   
• Alıcı veya satıcıdan birinin borsanın çalışma alanı içinde, diğerinin dışında olması halinde;
          1-iki tarafın bulunduğu yerde borsa mevcut ve mal her iki borsaya dahil, muamele de yazışma, telgraf, telefon veya faks ile yapılmış ise akdin kabûl ile tamam olduğu yerdeki tarafça o mahal borsasına tescil ettirilir ve ücreti ödenir.
          2-Tarafların birinin bulunduğu yerde borsa mevcut değil ve borsa mevcut olmasına rağmen, mal o borsaya dahil değil veya taraflardan biri yurt dışında ise muamele diğer tarafça kendi bulunduğu yer borsasına tescil ettirilir ve ücreti ödenir.
  
   
• Borsaya kayıtlı üyeler, borsanın çalışma alanı dışında yaptıkları ve yukarıdaki fıkralarda belirlenen tescil işlemleri dışında kalan alım veya satımları kayıtlı bulundukları borsalara tescil ettirir ve ücreti ödenir.
• Borsalarca gösterilen yerlerde yapılan muameleler aynı gün, borsa dışında alınıp satılmasına müsaade edilen maddelere ait muameleler ertesi iş günü akşamına kadar tescil ettirilir.

Malatya kayısı borsası hakkında bilgi almak için Malatya Ticaret Borsası sayfamızı ziyaret edebilirsiniz. http://malatyatb.tobb.org.tr/